Για την τελευταία ημέρα του Φλεβάρη ο Ριζοσπάστης επιφύλαξε στους αναγνώστες του μια έκπληξη. Αφιέρωσε μιάμιση σελίδα του για να δημοσιεύσει ένα άρθρο του Δημήτρη Γόντικα, μέλους του Π.Γ. της ΚΕ του ΚΚΕ, που φέρει τον τίτλο «Το ηθικό κύρος των κομμουνιστών». Από τις πρώτες λέξεις του άρθρου καταλαβαίνουμε πως αφορμή για την συγγραφή του είναι τα 100 χρόνια του ΚΚΕ, που όμως δεν συμπληρώνονται φέτος αλλά μετά από… έξι χρόνια. Εντάξει, Χρόνια πολλά. Αλλά γιατί τόση βιασύνη; «Θα τιμηθεί ο μεγάλος αυτός σταθμός αντάξια», μας λέει ο Δ. Γόντικάς. Καμία αντίρρηση. «Θα προϋπαντήσουμε αυτήν την επέτειο μαχόμενοι, με υψηλή ετοιμότητα και θέληση να αντιμετωπίσουμε κάθε απρόοπτο..», συνεχίζει. Κανένα πρόβλημα. «Θα φωτίσουμε με τη δύναμη των ιδεών και τα διδάγματα της ιστορίας, τους υψηλούς σκοπούς των κομμουνιστών, την αναγκαιότητά τους, τη ρεαλιστικότατα τους και τους δρόμους κατάκτησής τους». Προσθέτει. Συ είπας. Αλλά δεν μπορούσε το ΚΚΕ να μας τα πει όλα αυτά τρία με τέσσερα χρόνια αργότερα; Τι θα άλλαζε;
Διαβάζοντας, όμως λίγες γραμμές παρακάτω ο αναγνώστης αρχίζει και αντιλαμβάνεται πως όλα αυτά τα ηρωικά και οι ανέξοδες υποσχέσεις έχουν άλλη στόχευση. Δεν αφορούν το μέλλον αλλά το παρόν. «Τιμώντας τη μεγαλειώδη αυτή πορεία των 100 χρόνων- γράφει ο Δ. Γόντικας- και ατενίζοντας με ιστορική αισιοδοξία το αύριο δεν μπορούμε να μην ξεχωρίσουμε και να μην εξάρουμε ένα μοναδικό και ιδιαίτερο γνώρισμα των κομμουνιστών και κομμουνιστριών, ανάμεσα στα τόσα πολλά, που χαρακτηρίζουν αυτή τη μεγάλη πορεία. Έχουμε χρέος να αναδείξουμε και να τιμήσουμε την ακλόνητη, αμετακίνητη, αλύγιστη και αφοσιωμένη στάση χιλιάδων και χιλιάδων μελών του Κόμματος ως το τέλος, που δεν έκαναν ούτε βήμα πίσω, που έφτασαν ως το τέλος της ζωής τους ‘‘ορθοστατώντας και ορθοβαδίζοντας’’. Που δεν υποχώρησαν μπροστά σε καμία δυσκολία του ταξικού αγώνα. Που δεν έχασαν τον προσανατολισμό τους, όταν γύρω τους κυριαρχούσε σκοτάδι. Που δε λύγισαν σε καμία δυσκολία και δεν ήταν λίγες. Που δεν άφησαν τις όποιες προσωπικές πικρίες να τους καταβάλουν και να θολώσουν τη σκέψη τους. Που διδάχτηκαν μέσα στη σκληρή ταξική πάλη να βάζουν, πάντα και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, πάνω από όλα το Κόμμα. Να δίνουν και τη ζωή τους».
Στη συνέχεια όλο το άρθρο είναι αφιερωμένο πάνω σ’ αυτό το μοτίβο. Απευθύνεται στα μέλη του ΚΚΕ ζητώντας τους αφοσίωση και αυταπάρνηση στο κόμμα, πράγμα καθόλου παράξενο, καθόλου περίεργο και καθόλου επιλήψιμο, αν οριζόταν έστω και με δυο φράσεις, αλλά με σαφήνεια, ποιο είναι αυτό το κόμμα στο οποίο πρέπει να είναι κανείς απόλυτα αφοσιωμένος. Απ’ όλη την ανάλυση του Δ. Γόντικα προκύπτει ότι το κόμμα που επικαλείται είναι κάτι το εντελώς απροσδιόριστο. Είναι απλώς το κόμμα. Κάτι το άυλο και το εντελώς μεταφυσικό. Επειδή όμως στην ανάλυσή του, απουσιάζει η οποιαδήποτε αναφορά στην ηγεσία και στις υποχρεώσεις που αυτή έχει προς το κόμμα (την κομματική βάση δηλαδή) ώστε να έχουμε χειροπιαστό μπροστά μας το όλον του κόμματος, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως ο συγγραφέας όταν λέει κόμμα εννοεί την ηγεσία στην οποία ανήκει και ο ίδιος. Κι όταν ζητεί αφοσίωση και αυταπάρνηση χάριν της ηγεσίας τη ζητεί. Αν όμως θέλει και επιθυμεί η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ - για λογαριασμό της- κάτι τέτοιο από τα μέλη του Κόμματος οφείλει να το διεκδικήσει και να το κατακτήσει με την δική της αξία κι όχι επικαλούμενη τις θυσίες και τους αγώνες, την αφοσίωση και την αυταπάρνηση των προηγούμενων γενεών των κομμουνιστών. Εκείνοι οι κομμουνιστές είχαν άλλη ηγεσία και σε άλλη ηγεσία αναφέρονταν. Πάλεψαν σε άλλες συνθήκες, με άλλες μεθόδους πάλης, με άλλα προγράμματα και αρχές, με άλλη νοοτροπία στην επαφής τους με τις μάζες, με άλλες εκτιμήσεις για την ελληνική πραγματικότητα και με άλλους στόχους, με όπλα, εφόδια και εσωκομματικές συνθήκες, που όλα αυτά σήμερα μάλλον αναγούλα φέρνουν στην τωρινή ηγεσία του ΚΚΕ
Σε κάθε περίπτωση, η ηγεσία του ΚΚΕ έχει καλύτερο δρόμο για να διαμορφώσει τους όρους και τις προϋποθέσεις μιας πραγματικά σιδερένιας, επαναστατικής και κυρίως αποτελεσματικής πειθαρχίας στο εσωτερικό του Κόμματος. Αντί να επιδιώκει να ταξιδέψει με χθεσινό εισιτήριο, αντί να επικαλείται το ηρωικό παρελθόν για να σκεπάσει το μίζερο παρόν, μπορεί να ρίξει μια ματιά στον Λένιν για να μάθει πως διαμορφώνεται αυτή η πειθαρχία. Γράφει Ο Λένιν:
«Ο μπολσεβικισμός υπάρχει σαν ρεύμα πολιτικής σκέψης και σαν πολιτικό κόμμα από το 1903. Μόνο η ιστορία του μπολσεβικισμού σε όλη την περίοδο της ύπαρξής του μπορεί να εξηγήσει ικανοποιητικά, γιατί αυτός μπόρεσε να σφυρηλατήσει και να διατηρήσει μέσα στις πιο δύσκολες συνθήκες τη σιδερένια πειθαρχία που είναι απαραίτητη για τη νίκη του προλεταριάτου.
Και πριν απ’ όλα γεννιέται το ερώτημα: πώς κρατιέται η πειθαρχία του επαναστατικού κόμματος του προλεταριάτου; Πώς ελέγχεται; Πώς δυναμώνει; Πρώτο, με τη συνειδητότητα της προλεταριακής πρωτοπορίας και την αφοσίωσή της στην επανάσταση, την αντοχή της, την αυτοθυσία της, τον ηρωισμό της. Δεύτερο, με την ικανότητά της να συνδέεται, να πλησιάζει, και ως ένα ορισμένο βαθμό, αν θέλετε, να συγχωνεύεται με την πιο πλατιά μάζα των εργαζομένων, πρώτα-πρώτα με την προλεταριακή, μα ακόμη και με τη μη προλεταριακή εργαζόμενη μάζα. Τρίτο, με την ορθότητα της πολιτικής καθοδήγησης, που την πραγματοποιεί αυτή η πρωτοπορία, με την ορθότητα της πολιτικής στρατηγικής και τακτικής της, με τον όρο ότι οι πιο πλατιές μάζες θα πείθονται από την ίδια τους την πείρα γι’ αυτή την ορθότητα. Χωρίς αυτούς τους όρους είναι απραγματοποίητη η πειθαρχία μέσα σ’ ένα επαναστατικό κόμμα, πραγματικά ικανό να είναι το κόμμα της πρωτοπόρας τάξης, που έχει καθήκον να ανατρέψει την αστική τάξη και να μετασχηματίσει όλη την κοινωνία. Χωρίς αυτούς τους όρους κάθε απόπειρα να δημιουργηθεί πειθαρχία μετατρέπεται αναπόφευκτα σε σαπουνόφουσκα, σε λογοκοπία, σε πιθηκισμούς. Από το άλλο μέρος, οι όροι αυτοί δεν μπορούν να παρουσιαστούν αμέσως. Τους διαμορφώνει μόνο μια μακρόχρονη δουλειά, μια δύσκολη πείρα• η επεξεργασία τους διευκολύνεται με τη σωστή επαναστατική θεωρία, που με τη σειρά της δεν είναι δόγμα, αλλά διαμορφώνεται τελικά μόνο σε στενή σύνδεση με την πρακτική δράση ενός πραγματικά μαζικού και πραγματικά επαναστατικού κινήματος» (Άπαντα, τόμος 41, σελ. 6- 7).
Αν, επομένως, υπάρχει λόγος να μιλάμε για το ηθικό κύρος των κομμουνιστών αυτό δεν μπορεί να αναζητείται σε μια θρησκευτικού χαρακτήρα προσέγγιση του ηρωικού παρελθόντος. Ενός παρελθόντος το οποίο εντέλει θα αξιοποιείται ως κολυμβρύθρα του Σιλωάμ για να καθαγιάζεται η εκάστοτε κομματική ηγεσία με το αξίωμα πως αφού ηγείται του ενός ηρωικού κόμματος είναι αντάξια του ηρωισμού του. Για τη σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ καλό θα ήταν να κοιτάξει με προσοχή στα παραπάνω λόγια του Λένιν. Να αναρωτηθεί αν κάπου μέσα σ’ αυτά βλέπει τον δικό της εαυτό. Αν τηρεί κάτι απ’ όλα αυτά. Διότι αν τα τηρεί, δεν έχει λόγους να ψάχνει για το ηθικό κύρος των κομμουνιστών. Και το δικό της μαζί.
Διαβάζοντας, όμως λίγες γραμμές παρακάτω ο αναγνώστης αρχίζει και αντιλαμβάνεται πως όλα αυτά τα ηρωικά και οι ανέξοδες υποσχέσεις έχουν άλλη στόχευση. Δεν αφορούν το μέλλον αλλά το παρόν. «Τιμώντας τη μεγαλειώδη αυτή πορεία των 100 χρόνων- γράφει ο Δ. Γόντικας- και ατενίζοντας με ιστορική αισιοδοξία το αύριο δεν μπορούμε να μην ξεχωρίσουμε και να μην εξάρουμε ένα μοναδικό και ιδιαίτερο γνώρισμα των κομμουνιστών και κομμουνιστριών, ανάμεσα στα τόσα πολλά, που χαρακτηρίζουν αυτή τη μεγάλη πορεία. Έχουμε χρέος να αναδείξουμε και να τιμήσουμε την ακλόνητη, αμετακίνητη, αλύγιστη και αφοσιωμένη στάση χιλιάδων και χιλιάδων μελών του Κόμματος ως το τέλος, που δεν έκαναν ούτε βήμα πίσω, που έφτασαν ως το τέλος της ζωής τους ‘‘ορθοστατώντας και ορθοβαδίζοντας’’. Που δεν υποχώρησαν μπροστά σε καμία δυσκολία του ταξικού αγώνα. Που δεν έχασαν τον προσανατολισμό τους, όταν γύρω τους κυριαρχούσε σκοτάδι. Που δε λύγισαν σε καμία δυσκολία και δεν ήταν λίγες. Που δεν άφησαν τις όποιες προσωπικές πικρίες να τους καταβάλουν και να θολώσουν τη σκέψη τους. Που διδάχτηκαν μέσα στη σκληρή ταξική πάλη να βάζουν, πάντα και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, πάνω από όλα το Κόμμα. Να δίνουν και τη ζωή τους».
Στη συνέχεια όλο το άρθρο είναι αφιερωμένο πάνω σ’ αυτό το μοτίβο. Απευθύνεται στα μέλη του ΚΚΕ ζητώντας τους αφοσίωση και αυταπάρνηση στο κόμμα, πράγμα καθόλου παράξενο, καθόλου περίεργο και καθόλου επιλήψιμο, αν οριζόταν έστω και με δυο φράσεις, αλλά με σαφήνεια, ποιο είναι αυτό το κόμμα στο οποίο πρέπει να είναι κανείς απόλυτα αφοσιωμένος. Απ’ όλη την ανάλυση του Δ. Γόντικα προκύπτει ότι το κόμμα που επικαλείται είναι κάτι το εντελώς απροσδιόριστο. Είναι απλώς το κόμμα. Κάτι το άυλο και το εντελώς μεταφυσικό. Επειδή όμως στην ανάλυσή του, απουσιάζει η οποιαδήποτε αναφορά στην ηγεσία και στις υποχρεώσεις που αυτή έχει προς το κόμμα (την κομματική βάση δηλαδή) ώστε να έχουμε χειροπιαστό μπροστά μας το όλον του κόμματος, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως ο συγγραφέας όταν λέει κόμμα εννοεί την ηγεσία στην οποία ανήκει και ο ίδιος. Κι όταν ζητεί αφοσίωση και αυταπάρνηση χάριν της ηγεσίας τη ζητεί. Αν όμως θέλει και επιθυμεί η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ - για λογαριασμό της- κάτι τέτοιο από τα μέλη του Κόμματος οφείλει να το διεκδικήσει και να το κατακτήσει με την δική της αξία κι όχι επικαλούμενη τις θυσίες και τους αγώνες, την αφοσίωση και την αυταπάρνηση των προηγούμενων γενεών των κομμουνιστών. Εκείνοι οι κομμουνιστές είχαν άλλη ηγεσία και σε άλλη ηγεσία αναφέρονταν. Πάλεψαν σε άλλες συνθήκες, με άλλες μεθόδους πάλης, με άλλα προγράμματα και αρχές, με άλλη νοοτροπία στην επαφής τους με τις μάζες, με άλλες εκτιμήσεις για την ελληνική πραγματικότητα και με άλλους στόχους, με όπλα, εφόδια και εσωκομματικές συνθήκες, που όλα αυτά σήμερα μάλλον αναγούλα φέρνουν στην τωρινή ηγεσία του ΚΚΕ
Σε κάθε περίπτωση, η ηγεσία του ΚΚΕ έχει καλύτερο δρόμο για να διαμορφώσει τους όρους και τις προϋποθέσεις μιας πραγματικά σιδερένιας, επαναστατικής και κυρίως αποτελεσματικής πειθαρχίας στο εσωτερικό του Κόμματος. Αντί να επιδιώκει να ταξιδέψει με χθεσινό εισιτήριο, αντί να επικαλείται το ηρωικό παρελθόν για να σκεπάσει το μίζερο παρόν, μπορεί να ρίξει μια ματιά στον Λένιν για να μάθει πως διαμορφώνεται αυτή η πειθαρχία. Γράφει Ο Λένιν:
«Ο μπολσεβικισμός υπάρχει σαν ρεύμα πολιτικής σκέψης και σαν πολιτικό κόμμα από το 1903. Μόνο η ιστορία του μπολσεβικισμού σε όλη την περίοδο της ύπαρξής του μπορεί να εξηγήσει ικανοποιητικά, γιατί αυτός μπόρεσε να σφυρηλατήσει και να διατηρήσει μέσα στις πιο δύσκολες συνθήκες τη σιδερένια πειθαρχία που είναι απαραίτητη για τη νίκη του προλεταριάτου.
Και πριν απ’ όλα γεννιέται το ερώτημα: πώς κρατιέται η πειθαρχία του επαναστατικού κόμματος του προλεταριάτου; Πώς ελέγχεται; Πώς δυναμώνει; Πρώτο, με τη συνειδητότητα της προλεταριακής πρωτοπορίας και την αφοσίωσή της στην επανάσταση, την αντοχή της, την αυτοθυσία της, τον ηρωισμό της. Δεύτερο, με την ικανότητά της να συνδέεται, να πλησιάζει, και ως ένα ορισμένο βαθμό, αν θέλετε, να συγχωνεύεται με την πιο πλατιά μάζα των εργαζομένων, πρώτα-πρώτα με την προλεταριακή, μα ακόμη και με τη μη προλεταριακή εργαζόμενη μάζα. Τρίτο, με την ορθότητα της πολιτικής καθοδήγησης, που την πραγματοποιεί αυτή η πρωτοπορία, με την ορθότητα της πολιτικής στρατηγικής και τακτικής της, με τον όρο ότι οι πιο πλατιές μάζες θα πείθονται από την ίδια τους την πείρα γι’ αυτή την ορθότητα. Χωρίς αυτούς τους όρους είναι απραγματοποίητη η πειθαρχία μέσα σ’ ένα επαναστατικό κόμμα, πραγματικά ικανό να είναι το κόμμα της πρωτοπόρας τάξης, που έχει καθήκον να ανατρέψει την αστική τάξη και να μετασχηματίσει όλη την κοινωνία. Χωρίς αυτούς τους όρους κάθε απόπειρα να δημιουργηθεί πειθαρχία μετατρέπεται αναπόφευκτα σε σαπουνόφουσκα, σε λογοκοπία, σε πιθηκισμούς. Από το άλλο μέρος, οι όροι αυτοί δεν μπορούν να παρουσιαστούν αμέσως. Τους διαμορφώνει μόνο μια μακρόχρονη δουλειά, μια δύσκολη πείρα• η επεξεργασία τους διευκολύνεται με τη σωστή επαναστατική θεωρία, που με τη σειρά της δεν είναι δόγμα, αλλά διαμορφώνεται τελικά μόνο σε στενή σύνδεση με την πρακτική δράση ενός πραγματικά μαζικού και πραγματικά επαναστατικού κινήματος» (Άπαντα, τόμος 41, σελ. 6- 7).
Αν, επομένως, υπάρχει λόγος να μιλάμε για το ηθικό κύρος των κομμουνιστών αυτό δεν μπορεί να αναζητείται σε μια θρησκευτικού χαρακτήρα προσέγγιση του ηρωικού παρελθόντος. Ενός παρελθόντος το οποίο εντέλει θα αξιοποιείται ως κολυμβρύθρα του Σιλωάμ για να καθαγιάζεται η εκάστοτε κομματική ηγεσία με το αξίωμα πως αφού ηγείται του ενός ηρωικού κόμματος είναι αντάξια του ηρωισμού του. Για τη σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ καλό θα ήταν να κοιτάξει με προσοχή στα παραπάνω λόγια του Λένιν. Να αναρωτηθεί αν κάπου μέσα σ’ αυτά βλέπει τον δικό της εαυτό. Αν τηρεί κάτι απ’ όλα αυτά. Διότι αν τα τηρεί, δεν έχει λόγους να ψάχνει για το ηθικό κύρος των κομμουνιστών. Και το δικό της μαζί.
Αλέξης Θεοδώρου
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.